In één adem zowel patiënten als de zorg beter maken
Zet de tv maar aan en er is wel een zender waarop verpleegkundigen coronapatiënten verzorgen. Al die aandacht is logisch, de zorg heeft het loodzwaar. Gelukkig zijn er twee krachtige motoren die op de achtergrond draaien in de zorg. Twee motoren waar de televisiecamera’s minder vaak op inzoomen, maar die voor veel verlichting rond het ziekenhuisbed én in de eerste lijn kunnen zorgen: onderwijs en onderzoek.
Onderwijs en onderzoek in de zorg. Dit is de wereld van Emmylou Beekman. Ze werkt bij Zuyd als lector Autonomie en Participatie van Chronisch Zieken en docent Fysiotherapie. Het had niet veel gescheeld of ze had medicijnen gestudeerd. Toch koos ze voor Fysiotherapie. “Tegelijk heb ik bij Universiteit Maastricht Bewegingswetenschappen, Epidemiologie en daarna promotieonderzoek gedaan naar longpatiënten die COPD (Chronische Obstructieve Long Ziekte, red.) hebben.” Een keuze waar ze geen seconde spijt van heeft. “Ik werk middenin de gouden driehoek van de zorg: in de praktijk, het onderwijs en als onderzoeker. Als fysiotherapeut heb ik in een praktijk met patiënten gewerkt, als lector leid ik onderzoek om met een groot team de zorg te verbeteren. En tot slot geef ik ook les: Fysiotherapie”, vertelt ze met een stralende lach.
Vangnet
De huidige zorg evalueren, verbeteren en innoveren is volgens Beekman een belangrijke sleutel om ervoor te zorgen dat patiënten nog beter worden geholpen. “We spelen bij zowel onze opleidingen als het onderzoek vooral in op de ontwikkelingen die je nu ziet in de samenleving. Kwetsbare patiënten hebben bijvoorbeeld naast een longaandoening ook andere aandoeningen, zoals suikerziekte of een hartkwaal. Om daar allemaal rekening mee te houden in de behandeling, is samenwerking nodig tussen verschillende beroepsgroepen. Dus besteden we daar extra veel aandacht aan.” De samenwerking tussen bijvoorbeeld huisartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen is cruciaal. Als een patiënt na behandeling voor een longaanval uit het ziekenhuis komt, is hij nog benauwd maar ook bang voor een volgende longaanval. Dicht bij huis moet dan een vangnet van deskundigen bekijken hoe iemand ondersteund kan worden. Het vergroot de slagkracht van de zorg. Deze samenwerking wordt ondersteund door het onderzoek van Zuyd. Samenwerking met studenten van andere opleidingen is ook leerzaam voor studenten.
Luisteren naar patiënt
“Ons onderzoek naar gespreksmethoden en meetinstrumenten geeft verschillende professionals extra inzicht in hoe een patiënt zijn hobby tuinieren of wandelen bijvoorbeeld weer kan beoefenen. Of we kunnen ervoor zorgen dat mensen vragenlijsten beter begrijpen.” Beekman vertelt dat het vroeger vooral erom ging dat iemand moest genezen. Maar in het dagelijks leven is dat niet altijd het belangrijkste of mogelijk. Nu luisteren we meer naar de patiënt. Samen beslissen in de zorg is erg belangrijk geworden. “Als patiënten weer kunnen doen waar ze van houden, zit je in hun hart.” Dat patiënten dit waarderen, blijkt wel uit de vele bedankjes en chocolaatjes die Beekman van patiënten kreeg. “Daar doen we het natuurlijk niet voor”, lacht ze. “Het gaat ons om die blijdschap. Ze kunnen weer lekker tuinieren of wandelen. Hun grootste goed. Via onderzoek en onderwijs de zorg voor deze mensen verbeteren geeft me enorm veel voldoening. Daarvoor hoef je niet aan het bed te staan. Als onderzoeker help je juist heel veel mensen tegelijk.”
Slimme apparaatjes
Beekman ziet dat patiënten het interessant vinden om hun eigen bloeddruk of suiker te meten en voor professionals is dat efficiënt. Bijvoorbeeld als bij een longpatiënt zijn ademfrequentie zelf meet, kan een longaanval eerder ontdekt worden. Slimme technologie is daarom een onmisbaar ingrediënt voor goede zorg. Voor Zuyd was dit in 2016 aanleiding om met verschillende partners een speciaal project op te zetten: LImburg MEet (LIME). De kennis vanuit de opleiding Mens en Techniek | Biometrie komt daarbij goed van pas. Beekman vertelt over een coronapatiënt die door het gebruik van meetapparatuur op tijd ontdekte dat hij diabetes had. “Met zijn huisarts kon hij zodoende meteen ingrijpen waardoor erger werd voorkomen.”
Praktijkgericht
Of het nou gaat om een zuurstofmetertje of een app voor de mentale gezondheid, zorgpraktijken staan in de rij om via praktijkgericht onderzoek ondersteund te worden in het gebruik ervan, want meten met eHealth écht onderdeel maken van de behandeling is nog niet zo eenvoudig. En al die kennis uit de onderzoeken vloeit weer terug naar het onderwijs. Zuyd haalt bewust de praktijk in huis door studenten van de verschillende opleidingen binnen Zorg en Welzijn alleen maar opdrachten te geven die afkomstig zijn uit zorginstellingen en maatschappelijke organisaties. En studenten mogen zelf opdrachten met mensen uit het werkveld bedenken en uitvoeren.
Meteen werk
“Die praktijkervaring vinden studenten geweldig. Al raakt het hen als tijdens een les of stage een chronisch zieke patiënt in tranen uitbarst. Maar hoe mooi is het dan als zij daar iets in kunnen betekenen. Als paramedicus (ergotherapeut, logopedist, fysiotherapeut of vaktherapeut, red.) bouw je namelijk een hele hechte band op met patiënten. Je kunt meer tijd voor hen nemen dan bijvoorbeeld een arts.” Doordat ze veel persoonlijke aandacht aan studenten schenkt, weet Beekman heel goed hoe geweldig studenten hun stage vinden. “Praktijken en ziekenhuizen bieden die
stagiaires vaak meteen een baan aan. Dat komt door hun kennis en kunde en natuurlijk door het personeelstekort in de zorg”, zegt Beekman.
Beter maken
De lector geniet ervan wanneer onderzoek, onderwijs en praktijk zo in elkaar overvloeien. “Een student die voor zijn afstudeeropdracht onderzoekt hoe de herstelzorg voor kankerpatiënten beter kan. Geweldig toch! Die student helpt echte patiënten en bouwt tegelijk aan zijn of haar eigen netwerk.” Vaak leidt zo’n opdracht weer tot vervolgonderzoek en zo kunnen Beekman, haar collega’s en studenten in één adem zowel patiënten als de zorg beter maken.
Dit interview staat deze maand ook in ’Werken in Limburg’ van de Limburger.
