In het leven loopt niet iedereen in de maat

Eerste hybride inauguratie

Sabrina Keinemans. Geboren in ’s Hertogenbosch in 1980. Ze speelt als jong meisje trompet in de plaatselijke fanfare en wil beroepsmusicus worden. Die droom is helaas niet uitgekomen, of toch? Op 1 maart 2019 is ze benoemd tot lector Sociale Integratie op Zuyd Hogeschool. Haar lectorale rede stond gepland op 14 mei, maar corona stak daar een stokje voor. In plaats daarvan was haar inauguratie op woensdagmiddag 23 september 2020. Een deel van de belangstellenden was aanwezig in de hoorcollegezaal van Ligne in Sittard. Anderen konden de inauguratie online volgen. Een primeur in de geschiedenis van Zuyd, want dit is de eerste inauguratie die zowel online als fysiek te volgen was. 

Met haar vader naar een concert

Ofschoon ze geen lector is geworden op het Conservatorium, is Keinemans' droom om beroepsmusicus te worden eigenlijk wel een beetje uitgekomen. Een musicus zonder trompet. En het orkest, dat is de samenleving. Dat blijkt wel uit de anekdote waarmee ze haar inaugurele rede begon. “Als kind bezocht ik wel vaker concerten met mijn opa en vader die ook van een mooi stukske muziek houden. Op een dag was ik met vader naar een concert gegaan waar atonale muziek ten gehore werd gebracht. Verschrikt keken we elkaar aan. We vonden het alle twee niet mooi. Toch wil ik die atonale muziek als metafoor gebruiken voor de manier waarop wij in het sociaal domein naar sociale kwesties willen kijken.”

Mooie muziek hoeft niet

Voor Sabrina Keinemans hoeft de samenleving dus geen mooie, strak gestroomlijnde muziek te maken. Sterker nog, het is volgens haar een illusie te denken dat we in het leven op een dag wél allemaal harmonieus en keurig in de maat meelopen. Jonge moeders, daklozen, mensen met een beperking of mensen in onzekere financiële omstandigheden: ze kunnen niet allemaal voldoen aan het ideaalbeeld van een goed leven zoals dat in de samenleving dominant is. De vraag is bovendien of die manier van leven wel voor iedereen wenselijk is. Toch is dat de gangbare gedachte. Er wordt naar gestreefd dat iedereen op dezelfde manier onderdeel kan zijn van de samenleving.

Uit de maat lopen is ook goed

Keinemans beseft dat sommige mensen nooit volgens de huidige spelregels kunnen integreren in de ‘gewone’ samenleving. Als voorbeeld noemt ze jonge moeders. Zij hebben eerst een kindje gekregen en zoeken daarna pas een opleiding, werk en een huis. Dat is niet zoals het ‘hoort’. Keinemans vindt van wel. Zij en enkele onderzoekers uit haar lectoraat zien dat zo’n jonge moeder juist haar kracht kan vinden op de punten waar ze volgens haar familie uit de maat loopt. Ze kan er bewust voor kiezen om geen opleiding te volgen en bij haar kind te blijven óf ze kan juist wel een opleiding kiezen. Er is geen goed of fout.  

Wat gaat het lectoraat onderzoeken?

Het onderzoek dat het lectoraat uitvoert, draagt bij aan verbetering van de vitaliteit en participatie in de regio. Het zal uiteraard atonaal zijn en bestaan uit drie programmalijnen: 

1. Over leven. Dit onderzoek gaat over mensen die buiten de samenleving (dreigen te) vallen. Ze worden bewust geen ‘kwetsbaren’ genoemd maar ‘overlevers’. Het zijn mensen die hun dagelijks leven hebben en daarin omgaan met de moeilijkheden die op hun pad komen. Voor die jonge moeder kan haar baby een worsteling betekenen als ze geen geld heeft om luiers te kopen, maar het kindje kan ook een bron van vreugde zijn.
2. Samen-leven. Dit onderzoek bekijkt hoe mensen samen leven. Wat zijn bijvoorbeeld hun normen en waarden? Een andere vraag is: waar leven ze samen? Is dat in een grote stad in een krimpregio? Zo’n stad heeft misschien een slecht imago en toch blijken de inwoners verbonden te zijn met hun stad. Al zie je die verbondenheid meer op de straathoek dan tijdens een inspraakavond van de gemeente.
3. De sociale professional en diens rol in de levens van de mensen met wie hij of zij werkt. Sabrina: “Sociaal werkers zijn niet alleen probleemoplossers die individuele burgers helpen om weer aan te haken bij de samenleving. Dat is de traditionele visie. Sociaal werkers opereren waar de samenleving piept en kraakt omdat zich juist daar de gelegenheid voordoet om die mensen die in de scheuren dreigen te verdwijnen, verder te helpen. Maar juist ook om het samen leven verder te brengen. Sociaal werkers moeten vanuit de frictie en wrijving in de samenleving inhoud kunnen geven aan hun professie. Sociaal werkers maken dus geen muziek in de grondtoon. Maar ze zoeken juist de rafelranden op zonder zich door een ideaalbeeld van een samenleving te laten leiden.” Kortom, ze maken atonale muziek.

Vlak voor dat bestuurslid Saskia Brand van het College van Bestuur Keinemans haar lectorenketting overhandigde, wilde ze weten wat Keinemans' doel is als lector. Zonder aarzelen antwoordde Keinemans: "betekenisvol zijn voor anderen."

De inauguratie is hier terug te zien.