‘Geef ouderen zelf regie over behandeling terminale ziekte’
Hoe kunnen kwetsbare ouderen die bijvoorbeeld ongeneeslijke kanker hebben, zelf meebeslissen over die ene keuze: ‘wel of niet behandelen’? Deze vraag staat centraal tijdens het twee jaar durende project ‘Veerkrachtig Samen Beslissen’ dat in november begint. Zuyd Hogeschool werkt hierin samen met verschillende zorgpartners in Sittard, Heerlen en Nijmegen. Zorginstituut Nederland heeft hiervoor 800.000 euro beschikbaar gesteld.
Kartrekkers van het project zijn: Medisch Coördinerend Centrum MCC) Omnes in Sittard en Universiteit Maastricht. ‘Veerkrachtig Samen Beslissen’ is een van de zeven Nederlandse projecten om ouderen meer regie te geven over de zorg in hun laatste levensjaren. Het Zorginstituut Nederland, onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, geeft in totaal bijna vijf miljoen euro subsidie voor al deze projecten samen. De discussie over ic-zorg voor ouderen tijdens corona, maakte afgelopen jaar duidelijk hoe belangrijk het is dat arts en patiënt samen beslissen over de keuze voor een behandeling.
Wat willen patiënten?
Om het belang van samen beslissen te onderstrepen, begint de Patiëntenfederatie Nederland op 6 september een grote, landelijke campagne. Nu is het zo dat nog regelmatig over kwetsbare, oudere patiënten wordt beslist in plaats van met hen. De focus ligt vaak alleen op wat medisch mogelijk is. Wat de patiënt zelf wenst, is vaak niet helder voor zorgverleners. In een acute situatie gaat het noodgedwongen vaak alleen over behandelen. De mogelijkheid om niet te behandelen komt niet aan de orde. Terwijl sommige patiënten dat misschien wensen als behandelen grote risico’s vormt voor hun zelfstandigheid en kwaliteit van leven.
Pilot vóór ‘Veerkrachtig Samen beslissen’
In een pilot voorafgaand aan ‘Veerkrachtig Samen Beslissen’ is de afgelopen jaren al ervaring opgedaan. Aan die pilot deden zo’n zestig kwetsbare ouderen met ongeneeslijke kanker mee. “Bij veel medisch specialisten bestaat ‘gespreksverlegenheid’ om niet-behandelen als mogelijkheid te bespreken,” vertelt ketenregisseur Inge Jochem van MCC Omnes, een regionale organisatie voor samenwerking van alle huisartsen en specialisten in de Westelijke Mijnstreek en Echt. “In deze pilot werkten we daarom met een time-outprocedure voor patiënten. Eerst sprak de patiënt met de medisch specialist waarin de behandelopties voor het eerst op tafel werden gelegd. Enkele dagen later volgde opnieuw een gesprek. Ditmaal met de eigen huisarts. Patiënten pakten hierdoor meer de regie in het bepalen van hun keuze.”
Rol van Zuyd
Binnen het project zal Zuyd meehelpen met het opzetten pilots als het gaat om de methodiek en evaluaties. Daarna helpt Zuyd bij het op grotere schaal in de praktijk brengen van de uitkomsten van de pilots. Binnen Zuyd is lector Emmylou Beekman van Autonomie en Participatie van Chronisch Zieken verbonden aan het project. Net als lector Erik van Rossum van Wijkgerichte Zorg en hoofddocent en hoofdopleider Albine Moser van de Academie voor Verpleegkunde.
Partners
Om dit alles zo goed mogelijk in de praktijk te brengen is een grote groep van burger-, welzijns- en huisartsorganisaties aangehaakt. Maar ook verpleeg- en verzorgingshuizen dragen hun steentje bij. Net als zorgverzekeraar CZ, netwerken van Hulp bij Dementie en Palliatieve Zorg en ziekenhuizen in de regio’s Sittard, Heerlen en Nijmegen: Zuyderland en Radboud UMC.
