Zuyd Hogeschool wint tweede prijs RAAK-award 2021

“Een uitstekend voorbeeld van praktijkgericht onderzoek”, vindt de jury. Niets is zo frustrerend als een vragenlijst waar je niets van snapt. Al helemaal als het ook nog een medische vragenlijst is. Vooral mensen met een communicatiestoornis als gevolg van een Niet-Aangeboren Hersenletsel worstelen vaker met onbegrijpelijke vragen in een enquête. Uiteindelijk vullen ze maar iets in waardoor artsen of andere zorgverleners er eigenlijk niets meer mee kunnen.

5000 euro

Donderdag 25 november zaten projectleider en hoofddocent Ruth Dalemans van de opleiding Logopedie en haar team klaar in een lokaal bij Zuyd in Heerlen. Tijdens de online uitzending vanuit het gebouw voor Beeld en Geluid in Hilversum was te zien dat de jury per auto onderweg was om de winnaars bekend te maken. Nadat NHL Stenden in Leeuwarden de derde prijs kreeg, zwaaide in Heerlen de deur open en vloog de confetti door de lucht. Met een stralende lach nam Dalemans een bos bloemen in ontvangst. Zuyd heeft daarnaast 5000 euro gewonnen. Dalemans: “We gaan het geld goed besteden. We gaan na hoe we de datarapportage van de vragenlijsten communicatievriendelijk kunnen maken zodat deze ook goed begrepen wordt door de cliënten.”

Tips voor betere vragenlijst

Om te voorkomen dat deze kwetsbare groep hierdoor niet betrokken is bij het eigen zorgproces en niet de juiste hulp krijgt, heeft Dalemans met haar interprofessioneel onderzoeksteam een handige en heldere oplossing bedacht. Deze staan in een overzichtelijke leidraad. Enkele tips voor het maken van een enquête zijn:

• Gebruik kleurenafbeeldingen die de vraag verduidelijken.
• Gebruik het lettertype Verdana, maak de letters niet te klein en plaats elke vraag op een nieuwe pagina.
• Maak kernwoorden vet.
• Gebruik geen synoniemen maar telkens hetzelfde woord.
• Gebruik makkelijke woorden (Jip- en Janneketaal)
• Zet geen ontkenning in de vragen.
• Vermijd lange zinnen.
• Er is een terugknop waardoor je je vorige antwoord kunt aanpassen.

Praktijkgericht onderzoek

Op basis van de onderzoeksresultaten zijn drie bestaande vragenlijsten van drie zorginstellingen communicatievriendelijk herontworpen en getest op contentvaliditeit en betrouwbaarheid. Dit zorgde voor een duidelijke verbetering in cliëntgerichte zorg. Het Regieorgaan Stichting Innovatie Alliantie (SIA) van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek vindt het onderzoek daarom zo goed dat het Zuyd nomineerde voor de RAAK-award. Dit is hun jaarlijkse een prijs voor het beste praktijkgerichte onderzoek in Nederland. Zo geeft SIA sinds 2011 onderzoek van hogescholen meer bekendheid en verhoogt het de kwaliteit ervan. De winnaar krijgt 10.000 euro. Als winnaar van de tweede prijs krijgt Zuyd 5000 euro en de derde prijs 2500 euro. De winnaars kunnen het prijzengeld vrij besteden “binnen de context van het RAAK-project”.

De jury

De jury bestond dit jaar uit juryvoorzitter Ingeborg van der Ven, bestuurskundige, ondernemer en journalist, Jalbert Kuijper, entrepreneurial life artist en Rob Zwitserlood, senior onderzoeker bij het lectoraat Logopedie: Participatie door Communicatie van Hogeschool Utrecht en winnaar van de RAAK-award 2020.

Enorm netwerk

Tijdens het onderzoek van Dalemans werkten vier lectoraten van drie verschillende hogescholen samen met experts vanuit verschillende domeinen en opleidingen (taal, datavisualisatie, design, ergotherapie), onderzoekers, docenten, studenten, zorgprofessionals én eindgebruikers. Het eindresultaat is een leidraad voor communicatievriendelijke vragenlijsten die ook voor organisaties buiten de zorg goed te gebruiken zijn. Dalemans is binnen Zuyd verbonden aan het lectoraat Autonomie en Participatie voor Chronisch Zieken van lector Emmylou Beekman. Daarnaast is het project ingebed in Limburg Meet 1.0 (LIME) dat als thema Anders Meten heeft. Zuyd is hiervan een van de kartrekkers.

‘Ik heb meer vrijheid’

Met name de rol van de eindgebruikers springt bij de jury sterk in het oog. Zo was de eindgebruiker zelfs onderdeel van het team in de presentatie en dat charmeerde de jury. Een mooi voorbeeld hiervan is de eerste vraag die deelnemers met een niet-aangeboren hersenafwijking aan het onderzoek kregen: ‘Hoe kunnen we jullie erbij betrekken?’ Twee clënten met een niet-aangeboren hersenafwijking waren ook aanwezig bij de prijsuitreiking. “Ik heb meer vrijheid gekregen door dit onderzoek”, zei een van hen.

Schot in de roos

De rol van NAH-patiënten in het onderzoek gaat dus veel verder dan alleen het testen van de uitkomsten. “Ze leveren ook input aan het begin van het onderzoek”, aldus de jury. En dat was een schot in de roos. “Daarnaast is binnen het project intensief samengewerkt met zorginstellingen en makers van vragenlijsten. Naast de aangepaste vragenlijsten die inmiddels in zorginstellingen worden gebruikt, is een leidraad gemaakt zodat anderen met de resultaten van het onderzoek aan de slag kunnen. Het team heeft veel aandacht besteed aan kennisdeling (nationaal en internationaal) en het opbouwen van een duurzaam netwerk”, vindt de jury.

Onbekend probleem

“Door de studenten een duidelijke en actieve rol te geven in het onderzoek ontstond er voor deze groep een vergrote interesse in het doen van onderzoek en inzicht in het perspectief van de cliënt. Het project heeft een relatief onbekend probleem zichtbaar gemaakt en het samen met de mensen die dit ervaren opgelost.” Een groter compliment had de jury natuurlijk niet kunnen geven aan Ruth Dalemans, studentreporter Dionne Nelissen en de rest van team Zuyd. Dionne heeft de voorbije weken gezorgd dat de publieksjury veel op het project heeft gestemd. De publieksprijs ging uiteindelijk naar Hogeschool Utrecht. En Hogeschool Windesheim kreeg de eerste prijs voor hun onderzoek ‘Hergebruik hybride kunststoffen’.