Brandbrief aan onderwijsminister en Kamer: passende regelgeving en internationale oriëntatie harde noodzaak om kaalslag Limburgs onderwijs te voorkomen

Tegelijk met deze brandbrief versturen de Limburgse mbo-, hbo- en wo-onderwijsinstellingen een eigen manifest. Beide zijn helder over het risico dat het onderwijs en de regio lopen. Door vergrijzing in de regio dreigt een forse daling van de instroom van studenten in mbo, hbo en wo. Als passende maatregelen uitblijven, zal dat leiden tot een kaalslag: het verdwijnen van opleidingen uit de regio en daarmee een forse krimp van onderwijsinstellingen. Dat zorgt voor het afbreken van juist positieve ontwikkelingen in de afgelopen jaren, zoals gezamenlijke inspanningen en investeringen van onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden in innovatie en kennis, onder meer op de Brightlands innovatiecampussen.

Noodzakelijke maatregelen

Brandbrief en manifest zijn beide ook helder over wat er nodig is om kaalslag te voorkomen:

• Onderwijsfinanciering door de overheid op zo’n manier dat krimpende opleidingen betaalbaar en in Limburg beschikbaar blijven, waaronder de broodnodige technische opleidingen.
• Maatwerk in wet- en regelgeving zodat onderwijsinstellingen internationaal talent in Limburg kunnen blijven verwelkomen om de tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken en een innovatieve regio te blijven.
• Structurele ondersteuning van de samenwerking tussen onderwijs en het regionale bedrijfsleven in plaats van voortdurend in te zetten op losse subsidies en tenderregelingen met hoge administratieve lasten.
• Structurele bekostiging van Leven Lang Ontwikkelen programma’s door deze te beschouwen als onderdeel van de publieke opdracht van onderwijsinstellingen. Daarmee kunnen Limburgers de juiste scholing krijgen die nodig is in een snel veranderende arbeidsmarkt.
• Betere OV-infrastructuur in en vanuit de regio, ook naar Duitsland en België.

Door zijn ligging – met twee verschillende buurlanden en buurtalen op een steenworp afstand – en specifieke demografische, sociaal-maatschappelijke en economische kenmerken, is Limburg de ideale voorloper voor een toekomstbestendig onderwijsstelsel. Dat kan met nieuwe bekostigingsvormen die de brede regionale welvaart dienen en die samenwerking in de onderwijsketen en verbinding met maatschappelijke partners en bedrijven stimuleren. 

Horrorscenario van de baan?

Afgelopen maanden beperkte de discussie over internationalisering zich grotendeels tot de instroom van internationale studenten, met name bij universiteiten en hogescholen. Inmiddels is duidelijk dat een rigoureuze stop op de instroom van internationale studenten volstrekt ongewenst is. Daarmee lijkt een horrorscenario van de baan. Zo’n stop zou namelijk desastreus zijn: als alle bacheloropleidingen bij de Universiteit Maastricht en Zuyd Hogeschool in de Nederlandse taal moeten plaatsvinden, dan leidt dat tot een permanent verlies van zo’n 4.500 banen en zorgt dat in een volgende kabinetsperiode (van 4 jaar) voor een daling van de Limburgse economie met bijna 1 miljard euro. Dat blijkt uit doorrekeningen door onderzoeksbureau Panteia in opdracht van de Universiteit Maastricht en Zuyd Hogeschool. 

Internationalisering is zoveel meer

Een internationale oriëntatie gaat verder dan het toelaten van internationale studenten. Juist voor het bredere verhaal vragen de Limburgse organisaties nu aandacht. En ze roepen op om de Haagse of Randstedelijke bril af te zetten. Internationalisering is voor een regio als Limburg geen probleem, maar juist een oplossing. Bovendien doen de problemen die elders spelen zoals een ernstig tekort aan (studenten)huisvesting en overvolle collegezalen, zich in Limburg niet voor. Sterker nog, gemeenten in de regio zouden, vanwege de demografische krimp, meer studenten binnen hun gemeentegrens juist verwelkomen. Zoals in de brandbrief staat: “Limburg heeft 24% grens met Nederland en 76% grens met het buitenland. Dit maakt dat wij over grenzen heen moeten kijken om de leefbaarheid in de regio te vergroten. Kennisinstellingen en bedrijven in Limburg zijn mede vanwege de ligging in een grensregio, van oudsher sterk internationaal georiënteerd en spelen een belangrijke rol in de regio. Ze leveren een essentiële bijdrage aan de verdere sociaal-maatschappelijke, economische en culturele ontwikkeling van Limburg.”

Ook het behoud van voldoende internationale studenten is essentieel voor de brede welvaart en de leefbaarheid in de regio, vervolgt de brief. “Wij – regionale overheden, bedrijfsleven, vakbonden en onderwijsinstellingen – willen ons nog meer dan nu al het geval is ervoor inzetten om buitenlandse studenten na hun afstuderen voor onze regio te behouden. […] Een sterk onderwijsaanbod is voor onze inwoners een recht waar wij ons hard voor blijven maken. De instroom en het behoud van alle talent, jong en oud, is en blijft onmisbaar om onze regio concurrerend en leefbaar te houden.”

Meer informatie

• Brandbrief;
• Onderwijsmanifest;
• Impactcijfers Zuyd en UM door onderzoeksbureau Panteia

Ondertekenaars brandbrief:

Provincie Limburg, gedeputeerde Elianne Demollin-Schneiders
Gemeente Heerlen, burgemeester Roel Wever
Gemeente Maastricht, burgemeester Wim Hillenaar
Gemeente Roermond, burgemeester Yolanda Hoogtanders
Gemeente Sittard-Geleen, burgemeester Hans Verheijen
Gemeente Venlo, burgemeester Antoin Scholten
Gemeente Weert, burgemeester Raymond Vlecken
Limburgse Werkgevers Vereniging, voorzitter Ron Coenen
MKB-Limburg, voorzitter Martijn van Helvert
FNV Limburg, regioleider Ron van Baden
CNV Limburg, bestuurder Ed Leunissen
Maastricht UMC+, voorzitter Raad van Bestuur Helen Mertens
Brightlands Chemelot Campus, CEO Astrid Boeijen
Brightlands Campus Greenport Venlo, CEO Ingrid Vermeer
Brightlands Maastricht Health Campus, waarnemend CEO Yvo Graus
Brightlands Smart Services Campus, CEO Walter Pijls

Ondertekenaars onderwijsmanifest:

Mbo:
Gilde Opleidingen, Peter Thuis, voorzitter College van Bestuur
VISTA college,  Jeanette Oostijen, voorzitter College van Bestuur
Yuverta, Cyrille van Bragt, lid College van Bestuur

Hbo:
HAS green academy, Reggy van der Wielen, voorzitter College van Bestuur
Zuyd Hogeschool, André Postema, voorzitter College van Bestuur

Wo:
Open Universiteit, Nicole Ummelen, voorzitter College van Bestuur
Universiteit Maastricht, Rianne Letschert, voorzitter College van Bestuur