Werkplaats Sociaal Domein: thema’s die miljoenen raken
Armoede, kansenongelijkheid, polarisatie, eenzaamheid, gevoelens van somberheid bij ouderen én jongeren. Enkele maatschappelijke thema’s die schreeuwen om aandacht, nieuwe inzichten en oplossingen. De Werkplaats Sociaal Domein Zuyd maakt er al meer dan tien jaar prioriteit van met leerateliers, symposia en concrete projecten voor studenten, docenten, onderzoekers en uiteenlopende maatschappelijke partners in het werkveld en de samenleving. Een schoolvoorbeeld van learning communities.
Het ligt niet meteen voor de hand: een hogeschool die zich mengt in discussies over participatie, jeugdzorg, financiële armoede, maatschappelijke ondersteuning en ouderenzorg. Dat is meer iets voor overheid, toch? “Dat zou je kunnen denken”, zegt Maja Rocak, sinds eind 2024 lector Sociale Integratie bij Zuyd, “maar het tegendeel is waar. Juist een instelling als Zuyd heeft met docenten en onderzoekers veel specialistische kennis in huis. Die combineren we graag met de expertise van de overheden en andere partijen in dit brede veld en de ervaringen die onze studenten in de praktijk opdoen. De Werkplaats Sociaal Domein Zuyd is daarvoor een perfect platform waar we maatschappelijke vraagstukken in de regio bekijken en waar professionals een bijdrage leveren aan de oplossingen. Zo dragen we bij aan de leefbaarheid.”
Veel bereikt
De Werkplaats werd in 2014 opgericht op verzoek van en met steun van het ministerie van VWS. Maja Rocak werkte toen als docent-onderzoeker bij de opleiding Social Work en het lectoraat Sociale Integratie voor Zuyd en heeft de ontwikkeling van de Werkplaats Sociaal Domein van dichtbij gevolgd. “In tien jaar is veel bereikt”, zegt ze. “We zijn één van de 16 Werkplaatsen in Nederland en zitten in veel relevante netwerken door het hele land heel en aan tafel bij beleidsmakers in Den Haag. Onze ervaringen, kennis en samenwerkingsverbanden tellen mee. Er wordt naar ons geluisterd en wij luisteren onbevangen vanuit onze rol naar de mensen in het werkveld en in onze samenleving. Daar mogen we trots op zijn.”
Samen leren
Voor buitenstaanders mag de Werkplaats Sociaal Domein misschien vaag klinken, maar daar maakt Maja Rocak snel korte metten mee. “Wij houden ons bezig met thema’s die miljoenen mensen raken. Daar waar het wrijft en wringt in het sociaal domein leggen we dynamieken bloot. Het is aan ons om een platform te bieden waarin mensen samen kunnen leren, collectieve vraagstukken uitdiepen, experimenten, inzichten met praktijkgericht onderzoek verrijken, perspectief verbreden en oplossingen te bedenken en dat op regionaal en zelfs lokaal niveau. Niet alléén natuurlijk vanuit onderwijsperspectief, maar door samen te werken met andere professionals, ervaringsdeskundigen en vrijwilligers bij gemeenten, scholen, welzijns- en zorginstellingen. Wat kom je tegen in de samenwerking tussen verschillende disciplines? Wat is je impact en hoe breng je dit in beeld? Of
wat heb je als professional in je rugzakje nodig om sociale verandering te bevorderen in je eigen organisatie, het werkveld of de samenleving? Kennis creëren maar ook kennis en kunde bundelen en vooral delen met Zuyd in een voortrekkersrol.”
Leerateliers
Essentieel onderdeel van de Werkplaats zijn de Leerateliers. “In deze leergemeenschappen buigen docenten van Zuyd Hogeschool, studenten, medewerkers van onze maatschappelijke partners en ‘gewone’ mensen zich over verschillende thema’s. Dat kan bij ons in De Ligne, bij partners of in de buurten en wijken. Dat zijn geen puur theoretische sessies, maar we baseren ons op de praktijk. Zo gaan onze tweedejaarsstudenten de straat op om mensen te interviewen over eenzaamheid, over gemeenschappen waarvan ze deel uitmaken, over hun zorgen of wat hen bezighoudt in het dagelijks leven. Studenten hebben in de gemeente Sittard-Geleen wijkverhalen opgetekend en gebundeld. Vierdejaarsstudenten gaan in een minor aan de slag met vraagstukken van de professionals in de werkplaats of zelf gesignaleerde problemen tijdens hun stageperiode. De kennis die die ze opdoen vertalen ze naar beroepsproducten en presenteren tijdens een zelfgeorganiseerd symposium. Die informatie analyseren we daarna in de werkplaats en bespreken we en delen we breed met onze partners en met collega’s in het kader van (docent-)professionalisering. Zo formuleren we samen mogelijke oplossingen en doen we ideeën op die we weer presenteren tijdens diverse kennisactiviteiten.”
Learning community
De Werkplaats dient een maatschappelijk doel en maakt de verbinding met het onderwijs. “De leerateliers als learning communities inderdaad”, zegt Maja Rocak. “Studenten leren in de praktijk wat het sociaal domein precies is. Welke problemen mensen ervaren. Ze gaan in gesprek, denken na over vragen en oplossingen en worden ook geacht die in bijvoorbeeld een scriptie of paper te verwoorden en te vertalen naar beroepsproducten. Een vorm van onderwijs die erg aanspreekt, ook bij veel docenten die soms een rol als onderzoeker krijgen. Verder vinden onze onderzoeken en experimenten ook hun weg naar beleidsmakers en -uitvoerders, uiteraard omdat zij bij de leerateliers betrokken zijn. Op deze manier dient de Werkplaats Sociaal Domein onderwijs, onderzoek én maatschappij.”
