We nemen onze verantwoordelijkheid om toekomstige professionals op te leiden met duurzame competenties. Duurzaamheidsthema's en competenties verankeren we op verschillende manieren in ons onderwijs en onderzoek. We leren studenten vanuit hun eigen discipline bij te dragen aan duurzaamheidsuitdagingen. We leiden hen op tot de professionals die klaar zijn voor de toekomstige samenleving en reiken gereedschappen aan die hen in staat stellen antwoorden te vinden op maatschappelijke en sociale vraagstukken én de organisaties waarvoor ze werken vorm te geven. De 17 wereldduurzaamheidsdoelen, oftewel de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties geven hiervoor richting aan.
Highlights
De complexiteit van duurzaamheidsvraagstukken vraagt om een transitie in het onderwijs. Ons streven is om duurzame ontwikkelingen die verbonden zijn aan de SDG’s structureel en integraal in te bedden in ons onderwijs. Onze academies, opleidingen en lectoraten zetten stappen om aan de slag te gaan met de verduurzaming van hun programma's en projecten. Er wordt inzichtelijk gemaakt hoe duurzaamheidsonderwerpen en competenties reeds in programma's geïntegreerd zijn. Ook best practices worden gedeeld. Om docenten, onderzoekers en studenten te ondersteunen in het verdere verduurzamingsproces worden verschillende hulpmiddelen ontwikkeld en workshops aangeboden.
-
Huidige stand van zaken
In 2022 en 2023 hebben verschillende activiteiten plaatsgevonden waarbij docenten en onderzoekers actief aan de slag zijn gegaan met de SDG’s en de duurzaamheidscompetenties die voor hun vakgebieden relevant zijn. Het belang van interprofessionele en domein overstijgende uitwisseling en samenwerking wordt steeds duidelijker omdat duurzaamheidsvraagstukken complex zijn en vaak met elkaar samenhangen.
Ons streven is om duurzaamheidsonderwerpen samenhangend en systematisch te verankeren in de curricula en onderzoeksprojecten. Steeds meer academies, opleidingen en lectoraten pakken duurzaamheidsonderwerpen op en werken toe naar een meer samenwerking op dit thema.
Om het verduurzamingsproces te ondersteunen ontwikkelen we materialen en hulpmiddelen. Deze tools bieden praktische handvatten om stappen te zetten in de verduurzaming van onderwijs en onderzoek en ondersteunen de borging van het verduurzamingsproces. Alle tools brengen we samen in een toolbox.
Onze duurzaamheidsambities
Als opleider in onze regio hebben we de opgave om zoveel mogelijk studenten succesvol op te leiden en ervoor te zorgen dat ze over de kennis en inzichten beschikken waar de beroepspraktijk en de regio om vragen.
Toolbox
Onze duurzaamheidstoolbox bevat een inspiratiegids, duurzaamheidskompas en een handreiking. De toolbox is voortdurend in ontwikkeling.
Toolbox NL
Toolbox ENG
Inspiratiegids
de inspiratiegids is een brede verzameling van verschillende informatiebronnen zoals websites, documenten en video’s. Het biedt docenten, onderzoekers en studenten handvatten om duurzaamheid te integreren in het onderwijs. Het overzicht van links is gecategoriseerd aan de hand van de SDG’s en is een groeidocument. Suggesties voor aanvullende bronnen zijn welkom en kunnen gestuurd worden naar Programma Duurzaam Zuyd via: duurzaam@zuyd.nl.
Duurzaamheidskompas
Het duurzaamheidskompas is een hulpmiddel om vast te stellen in welke mate duurzaamheidsonderwerpen geïntegreerd zijn in een academie of opleiding. De actuele situatie wordt in kaart gebracht en tegelijkertijd wordt duidelijk in welke richting verdere stappen in de verduurzaming genomen kunnen worden. Bij herhaalde toepassing kan vooruitgang en groei inzichtelijk worden gemaakt.
Handreiking
De handreiking sluit aan bij het duurzaamheidskompas. Na het doorlopen van het duurzaamheidskompas kan met behulp van deze handreiking een volgende stap worden gezet in het integreren van duurzaamheid in het curriculum. In dit document wordt stapsgewijs beschreven welke activiteiten door academie- en onderwijsteams ondernomen kunnen worden.
Lees de handreiking (pdf)
Voorbeelden
Dag van de Duurzaamheid in het Onderwijs
Op 23 november 2022 is de 'Dag van de Duurzaamheid in het Onderwijs' georganiseerd. Tijdens deze dag hebben inspirerende sprekers kennis, ervaringen en best practices gedeeld. Teams van verschillende academies en opleidingen hebben met elkaar samengewerkt. Lees het sfeerverslag of bekijk de aftermovie.
Aan de slag met duurzaamheidsthema's door European Studies
De ‘Dag van de Duurzaamheid’ heeft opleidingen geïnspireerd om met het hele team aan de slag te gaan met het thema duurzaamheid. Zo heeft European Studies een studiedag gewijd aan dit thema en met ondersteuning van de Green Office is in een workshop het thema verder uitgediept.
Programma City Deal Kennis Maken>Limburg- Univer©ity
Samen met het programma City Deal Kennis Maken>Limburg- Univer©ity werken we aan stedelijke vraagstukken en het revitaliseren van wijken en steden in de regio. Dit doen we met andere onderwijsinstellingen, woningbouwcorporaties, maatschappelijke partners en gemeenten. Studenten worden nauw betrokken, doen praktijkervaring op en zoeken samen met partners naar duurzame oplossingen om wijken toekomstbestendig en leefbaarder te maken.
Inspirerende gastcolleges
Regelmatig nodigen wij inspirerende gastdocenten uit om met studenten en docenten in gesprek te gaan en te inspireren over verschillende duurzaamheidsonderwerpen. In september 2023 is Diederik Samsom uitgenodigd door docenten en onderzoekers van de academie Engineering en het lectoraat Circular Product Engineering. Diederik Samson is mede-architect van de Green Deal. Hij gaf een inspirerend gastcollege en ging met studenten van verschillende opleidingen in gesprek over de circulaire projecten waaraan zij werken.
Signify ‘Lighting as a service’
Aangedragen door: Rob Jacobs mede namens Karin Dassen
Bij de opleiding Finance & Control is in 2021 een nieuw vak is geïntroduceerd: ‘Sustainable Finance & Control’. Studenten doen in deze module kennis op van begrippen als ‘meervoudige waarde’ en ‘circulaire economie’. Vanuit deze thema’s wordt de link gelegd met hun opleiding en de beroepen waarvoor ze worden opgeleid. Voor het onderwerp ‘nieuwe duurzame businessmodellen’ is samen met vertegenwoordigers uit het werkveld (Signify, Brightlands en Fagro) en de studenten een casus ontwikkeld rondom het principe van ‘product as a service’.
Roadmap voor duurzame inkoop
Aangedragen door: Joop van Duren en Peter de Vree
Het lectoraat Facility management voert praktijkgericht onderzoek uit. Het thema waardegedreven inkoop staat in deze best practice centraal. We horen, lezen en zien dat veel inkopers worstelen met de vraag: “verduurzamen, prima, maar hoe dan?”. Samen met het werkveld en studenten is een concrete tool ontwikkeld die helpt om in alle stappen van het inkoop/aanbestedingsproces bewuste keuzes te maken met betrekking tot duurzaamheidsaspecten.
In april 2024 is de Roadmap voor duurzame inkoop gepubliceerd in Deal! - inkoopvakblad over de kunst van het inkopen.
Deze roadmap is ontwikkeld in co-creatie met het werkveld (25 experts uit diverse sectoren), enkele afstudeerders die ook de minor inkoop management hebben gevolgd en met een inkoop afstudeeronderwerp bezig zijn. Ook ons eigen Facilitair Bedrijf heeft meegedaan en meegedacht. De roadmap heeft al succesvol bijgedragen aan het ontwikkelen van een nieuw inkoopbeleid voor onze organisatie op het gebied van meubilair. Ook het MUMC+ heeft de roadmap gebruikt bij haar standaardaanpak van vastgoedprojecten.
Minor Project Leefstijl
Aangedragen door: lector Dr. Susy Braun, lectoraat Voeding, Leefstijl en Bewegen
Verandering in leefstijlgedrag als preventief middel en als medicijn levert een belangrijke bijdrage om de druk in het zorgstelsel te verminderen. Zuyd Hogeschool biedt een 10-weken durende onderwijsmodule ‘Project Leefstijl’ aan, waarin studenten zich ontwikkelen tot change agents (veranderaar). Deze onderwijsinnovatie ondersteunt de capaciteit om leefstijlgedrag van de studenten zelf en van anderen te veranderen en zo de zorgkloof te verkleinen. Studenten worden door een sterk team kern- en gastdocenten bewust gemaakt van en opgeleid in hun rol als veranderaar door voorbeelden uit de praktijk, up-to-date kennis en tools én door zelfstandig leefstijl-gerichte oplossingen voor actuele praktijkvraagstukken uit te werken.
Bijzonder is dat de minor Project Leefstijl op dit moment meedingt voor de NRO onderwijspremie.
Minor Create Balance
Aangedragen door: Marlies Ruijschop (docent bij de Academie voor Verpleegkunde, medewerker van het Preventiecentrum en lid van de Green Office van Duurzaam Zuyd)
Deze verbredende minor is toegankelijk voor alle studenten. Tijdens deze minor staan 3 grote thema’s centraal:
- De verbinding met jezelf. Deze periode duurt 3 weken. Gedurende deze periode ga je aan de slag met het onderzoeken wat voor jou op persoonlijk gebied balans inhoudt. Aan de hand van een persoonlijk thema werk je dit verder uit.
- De verbinding met de ander. Deze periode duurt ook 3 weken. Gedurende deze periode ga je aan de slag met het onderzoeken wat voor jou balans op professioneel gebied inhoudt. Aan de hand van een beroepsproduct ga je hiermee aan de slag.
- De betekenis voor de buitenwereld. Gedurende de laatste periode, die ook 3 weken beslaat, ga je aan de slag met het creëren van balans op persoonlijk en professioneel gebied en hoe je dit kunt neerzetten in de buitenwereld. Dit ga je vormgeven met behulp van een beroepsproduct.
Leef!kaarten: van weten naar doen!
Aangedragen door: lector Dr. Susy Braun, lectoraat Voeding, Leefstijl en Bewegen
Leefkaarten zijn kaarten die informatie geven over allerlei aspecten van je leefstijl en hoe jouw keuzes invloed kunnen hebben op je vitaliteit. De Leef!kaarten zijn bedoeld voor iedereen die wil voelen hoe andere leefstijlkeuzes kunnen helpen bij het vitaal zijn.
Op de ene kant van de Leef!kaarten staan weetjes en op de andere kant word je opgeroepen tot actie met Nu jij-opdrachten. Er zijn kaarten met één, twee of drie sterren in de categorieën Voeding, Bewegen, Mindset & Ontspanning, Slaap en Duurzaamheid.
Probeer 2-3 Leef!kaarten een week of langer uit, zodat je echt kunt voelen wat een andere keuze met jouw vitaliteit doet. In de Master!kaarten wordt uitgelegd hoe gedragsverandering werkt en krijg je tips om tot nieuwe gewoontes te komen. Ook wordt ingegaan op hoe je met terugval kunt omgaan. Want veranderen doe je met vallen en opstaan!
Professionalisering van onze medewerkers
Via online platform GoodHabitz kunnen medewerkers in eigen tempo meer dan 160 trainingen, masterclasses en andere leervormen volgen. Er worden een aantal trainingen aangeboden die relateren aan duurzaamheid: ‘Natuurlijk Duurzaam’, ‘Duurzaam Ondernemen’, ‘Gedragsverandering’ en ‘Tribes van de Toekomst’. GoodHabitz is gratis en makkelijk toegankelijk via ons intranet.
Academies & opleidingen: duurzaamheid in curricula
Academies en opleidingen hebben steeds meer aandacht voor het integreren van duurzaamheid in hun curricula. De 17 SDG’s bieden een leidraad voor een verdere verduurzaming. Een aantal van onze academies en opleidingen hebben aangegeven met welke duurzaamheidsdoelstellingen zij op dit moment aan de slag zijn.
Lectoraten: duurzaamheid in onderzoek
Lectoraten hebben steeds meer aandacht voor duurzaamheid in hun onderzoeksprojecten. De 17 SDG’s bieden een leidraad voor een verdere verduurzaming van onderzoek. Een aantal lectoraten van Zuyd geven aan met duurzaamheidsdoelstellingen in hun onderzoeksprojecten aan de slag te zijn.
Blijf op de hoogte
We versturen 2-4 keer per jaar een nieuwsbrief over Programma Duurzaam Zuyd, interessante ontwikkelingen en events.