'Zuyd Hogeschool zet met masteropleiding tot verpleegkundig specialist de standaard'
Begin deze week was een delegatie van Cofen, de Braziliaanse Federale Raad voor Verpleegkunde, op bezoek bij Zuyd Hogeschool. Brazilië heeft grote behoefte aan verpleegkundig specialisten en wil zelf ook een opleiding inrichten. In dat verband zijn de Brazilianen al op veel plaatsen gaan kijken, ‘maar Zuyd zet met haar masteropleiding tot verpleegkundig specialist de standaard,’ aldus Neyson Pinheiro Freire, manager bij Cofen.
Wat kan een verpleegkundig specialist wat een gewone verpleegkundige niet kan? Carla Jutte, docent aan de opleiding en zelf verpleegkundig specialist: ‘Een verpleegkundig specialist heeft een zelfstandige behandelbevoegdheid. Zij kan bijvoorbeeld zelfstandig een punctie of endoscopie uitvoeren en medicatie voorschrijven.’ De toenemende behoefte aan verpleegkundig specialisten kan verklaard worden door het veranderend beeld in de zorg: steeds meer grijpen sociale, psychologische en algemene gezondheidszorgaspecten in elkaar. Een arts houdt zich doorgaans bezig met cure, een verpleegkundige met care. De verpleegkundig specialist combineert beide. Ook het tekort aan artsen speelt een rol. De tweejarige opleiding tot verpleegkundig specialist, de Master Advanced Nursing Practice kan sinds 2005 bij Zuyd gevolgd worden. Er zijn twee afstudeervarianten: algemene gezondheidszorg (AGZ) en geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De belangstelling voor de opleiding is groot, het aantal aanmeldingen overstijgt steeds de beschikbare opleidingsplaatsen.
Valsheid in geschrifte
In het kantoor van de directeur van de Academie voor Verpleegkunde legt een van de founding fathers van de master, Gerrie Bours, aan de vier leden van de Braziliaanse delegatie uit tegen welke problemen zij destijds aanliep. Het vinden van gekwalificeerde docenten was daar één van. Het was een nieuw beroep, dus ook de wetgeving moest aangepast worden. Om het mogelijk te maken dat een verpleegkundig specialist zelfstandig recepten kan uitschrijven, bijvoorbeeld. Anne Delahaije, zelf verpleegkundig specialist en daarnaast docent en hoofdopleider: ‘Ook toen het allang wettelijk geregeld was, wilden apothekers vaak geen medicatie aan patiënten verstrekken als ik een recept had uitgeschreven. Dan belden ze me op en zeiden: “Je moet het uitschrijven op naam van een arts.” Dan zei ik: dat kan ik niet en dat doe ik niet, want dat is valsheid in geschrifte.’
‘Ook toen dat allang wettelijk geregeld was, wilden apothekers vaak geen medicatie aan patiënten verstrekken als ik een recept uitschreef’
864 gestorven verpleegkundigen
Voor de hand liggende vraag: waarom komt een delegatie helemaal uit Brazilië naar Nederland, naar Zuyd? Neyson Pinheiro Freire, manager van het Braziliaanse opleidingsprogramma voor verpleegkundig specialisten in wording: ‘Wij willen zelf een vergelijkbare opleiding opzetten en zijn al op veel plaatsen gaan kijken, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten bij Johns Hopkins University en in Australië. Maar Zuyd zet wat mij betreft met haar masteropleiding tot verpleegkundig specialist de standaard. De afstudeerrichting voor geestelijke gezondheidszorg vind je buiten Nederland niet. En geestelijke gezondheidszorg is een groeiende discipline. Tijdens de covidpandemie zijn in Brazilië niet alleen veel patiënten gestorven, maar ook 864 verpleegkundigen die de patiënten wilden helpen. Verpleegkundigen waren angstig, hadden last van burn-outs, vroegen om hulp.’ Ze hadden in Brazilië researchpapers van Zuyd gelezen en wilden graag persoonlijk kennismaken. ‘Om te zien hoe hier gewerkt wordt, ook in de praktijk. We willen kijken of een partnership mogelijk is, of docenten van Zuyd iets voor ons kunnen betekenen.’
Pardon? Een numerus fixus?
De behoefte aan verpleegkundig specialisten groeit, de belangstelling voor de opleiding is groot en het chronisch tekort aan arbeidskrachten in de zorg is welbekend. Toch heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een numerus fixus voor de opleiding ingesteld. Landelijk mogen jaarlijks niet meer dan 450 verpleegkundig specialisten opgeleid worden, waarvan 30 bij Zuyd. Zo’n beperking lijkt vreemd, maar wie weet dat het ministerie per opleidingsplaats 47.500 euro verstrekt, begint het al beter te begrijpen. Anne: ‘Dat is om de loonderving te betalen. Zodat een verpleegkundige twee dagen per week de opleiding kan volgen. Als die subsidie zou verdwijnen, valt een groot gat: kleine zorginstellingen, huisartsen en de thuiszorg kunnen die loonderving niet betalen. Terwijl juist op die plekken verpleegkundig specialisten hard nodig zijn. Het huidige aantal opleidingsplaatsen is gegarandeerd tot en met de zomer van 2023, daarna is alles mogelijk. Wat Zuyd, onze partners in de regio en mijzelf betreft wordt het aantal opleidingsplaatsen uitgebreid. Dat is hard nodig.’
